Ο Δήμος Βύρωνα τίμησε τη μνήμη του Πανεπιστημιακού Κωνσταντίνου Ι. Δεσποτόπουλου
Ολοκληρώθηκε με μεγάλη επιτυχία το διήμερο εκδηλώσεων που διοργάνωσαν ο Δήμος Βύρωνα και η «Ένωσις Σμυρναίων» για να τιμήσουν τη μνήμη του κορυφαίου Πανεπιστημιακού Δασκάλου & Προέδρου της Ακαδημίας Αθηνών Κωνσταντίνου Ι. Δεσποτόπουλου με αφορμή τη συμπλήρωση ενός χρόνου από το θάνατό του.
Πιο συγκεκριμένα, την Κυριακή 29 Ιανουαρίου τελέστηκε μνημόσυνο στη μνήμη του εκλιπόντος, στον Ι. Ναό Αγίου Λαζάρου Βύρωνος.
Στη συνέχεια, πραγματοποιήθηκαν τα αποκαλυπτήρια σχετικής μαρμάρινης πλάκας στο κτήριο της οδού Ανακρέοντος 6-12, πρώην προσφυγικής κατοικίας του Κωνσταντίνου Ι. Δεσποτόπουλου.
Τη Δευτέρα 30 Ιανουαρίου, με αφορμή τη σχολική εορτή των Τριών Ιεραρχών, ημέρα αφιερωμένη στην Παιδεία, ο Δήμος Βύρωνα τίμησε σε ειδική εκδήλωση τους εκπαιδευτικούς της πόλης του Βύρωνα στον Πολυχώρο «ΑΣΤΡΑ» (Θέατρα Βράχων).
Ο Δήμαρχος Βύρωνα Γρηγόρης Κατωπόδης, αναφέρθηκε στη σημερινή εκδήλωση – θεσμό για τον Βύρωνα, με αφορμή την εορτή των Τριών Ιεραρχών που είναι αφιερωμένη στην παιδεία, τιμώντας τους εκπαιδευτικούς της πόλης. Στη συνέχεια, ο κ. Κατωπόδης αναφέρθηκε στον Κωνσταντίνο Δεσποτόπουλο, κάνοντας λόγο - εκτός των άλλων - στη μικρασιατική καταγωγή του, κοινή καταγωγή με τους πρόσφυγες που δημιούργησαν την πόλη του Βύρωνα, η προοδευτικότητα των οποίων μεταλαμπαδεύτηκε και στις επόμενες γενιές «Βυρωνιωτών». Ο Δήμαρχος Βύρωνα, ευχαρίστησε επίσης την οικογένεια του Κωνσταντίνου Δεσποτόπουλου για την παρουσία της στην εκδήλωση, την «Ένωση Σμυρναίων», τον συγγραφέα του βιβλίου «90 Χρόνια Βύρωνας» Απόστολο Κοκόλια, την Πρόεδρο της Δημοτικής Επιτροπής Παιδείας Λεμονιά Κλωνάρη και τους εργαζόμενους στο τμήμα πολιτισμού για τη συμβολή τους στην πραγματοποίηση της εκδήλωσης.
Ακολούθησε ομιλία με θέμα «Η ζωή και το έργο του Κωνσταντίνου Ι. Δεσποτόπουλου» από τον Γεώργιο Αρχοντάκη, Πρόεδρο της «Ένωσης Σμυρναίων», Φιλόλογο – Ιστορικό και ομιλία με θέμα «Οι Τρεις Ιεράρχες» από την Καθηγήτρια Θεολογίας του 3ου Λυκείου Βύρωνα, Παναγιώτα Κόρκου.
Η ανάγνωση των κειμένων πραγματοποιήθηκε από τον ηθοποιό και εκπαιδευτικό Μπάμπη Σαρηγιαννίδη, ενώ ο σχολιασμός από τον συγγραφέα Απόστολο Κοκόλια.
Οι παρευρισκόμενοι είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν το μουσικό πρόγραμμα που παρουσίασε η ομάδα του 1ου Λυκείου Βύρωνα με παραδοσιακά, έντεχνα και σμυρναίικα τραγούδια υπό τη διεύθυνση του καθηγητή Βασίλη Παπαδημητρίου.
Εκ μέρους της Δημοτικής Αρχής παρευρέθηκαν οι Δήμαρχος Βύρωνα Γρηγόρης Κατωπόδης, οι Αντιδήμαρχοι Μιχάλης Καραγιάννης, Δημήτρης Κόκκαλης, Γιάννης Μαυρίκης και Χρήστος Σπυρόπουλος, η Πρόεδρος της Δημοτικής Επιτροπής Παιδείας Λεμονιά Κλωνάρη, o Γιώργος Αρβανίτης Πρόεδρος του Κέντρου Μελέτης Χορού «Ι. & Ρ. Ντάνκαν» και ο Δημοτικός Σύμβουλος Νίκος Κορρές. Παρευρέθηκαν επίσης ο Πρόεδρος της «Ένωσις Σμυρναίων» Γιώργος Αρχοντάκης, ο Γραμματέας κ. Βικέτος, η κα Φωτεινού, αντιπροσωπεία από το Κοινωνικό Φροντιστήριο και η ανιψιά του Κωνσταντίνου Δεσποτόπουλου Στέλλα Μεζίλη – Τσουλούχα.
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Ο Κωνσταντίνος Ι. Δεσποτόπουλος (Σμύρνη, 8 Φεβρουαρίου 1913 - Αθήνα, 7 Φεβρουαρίου 2016), ήταν Έλληνας φιλόσοφος και πολιτικός στοχαστής, αντιστασιακός, πανεπιστημιακός δάσκαλος, μέλος & πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών και πρώην υπουργός Παιδείας.
Γεννήθηκε στη Σμύρνη στις 8 Φεβρουαρίου 1913. Mετά τη Μικρασιατική Καταστροφή εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στην Αθήνα, αρχικά στην προσφυγική περιοχή του Βύρωνα. Τελείωσε το Α΄ Γυμνάσιο Αθηνών με βαθμό απολυτηρίου «ακέραιο άριστα», όπως ο ίδιος τόνιζε συνήθως. Σπούδασε, ενώ εργαζόταν, νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, παρακολουθώντας παράλληλα μαθήματα φιλοσοφίας, ιστορίας και κοινωνιολογίας. Το 1939 αναγορεύτηκε διδάκτωρ. Ως νέος, ασχολήθηκε με τον αθλητισμό και ιδίως με το βόλεϊ, παίζοντας στην ομάδα «Νέοι Βύρωνα», αλλά και στην εθνική ομάδα. Στα φοιτητικά του χρόνια γνωρίστηκε και συνδέθηκε —έκτοτε— με στενή φιλία με τους λεγόμενους «νεοκαντιανούς» καθηγητές Παναγιώτη Κανελλόπουλο, Κωνσταντίνο Τσάτσο και Ι.Ν. Θεοδωρακόπουλο. Στα τέλη της δεκαετίας του 1930, την περίοδο της μεταξικής δικτατορίας, αλλά και κατόπιν, στα κατοχικά χρόνια, ο Δεσποτόπουλος κατηύθυνε έναν σπουδαστικό όμιλο συζητήσεων και προβληματισμού. Σε αυτόν είχε ενταχθεί —μεταξύ άλλων— και ο Κορνήλιος Καστοριάδης, ο οποίος με την προτροπή του Δεσποτόπουλου, στράφηκε στη μελέτη του αρχαιοελληνικού φιλοσοφικού στοχασμού και, ιδίως, της σκέψης του Αριστοτέλη.
Η έκρηξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου τον βρήκε έφεδρο αξιωματικό στη Σύρο, απ΄ όπου στάλθηκε στο μέτωπο. Σε όλη τη διάρκεια των κατοχικών χρόνων βρισκόταν σε επαφή και «συμβουλευτική συνεργασία» με διάφορες αντιστασιακές οργανώσεις, χωρίς όμως να ενταχθεί σε καμία.
Δημοσίευσε άρθρα εμψυχωτικού και πολιτικού χαρακτήρα στον παράνομο αντιστασιακό τύπο, ενώ παράλληλα δραστηριοποιήθηκε προς την κατεύθυνση της επεξεργασίας θέσεων γύρω από τις μεταπολεμικές διπλωματικές και εδαφικές διεκδικήσεις της Ελλάδας.
Το 1945 ανέλαβε την προεδρία του Ελληνοσοβιετικού Συνδέσμου Νέων, θέση από την οποία εργάστηκε για την προώθηση της υπόθεσης της ένταξης των Δωδεκανήσων στην Ελλάδα. Η συμμετοχή του στον Ελληνοσοβιετικό του κόστισε την απόλυση από τη θέση του και τη δίωξη. Τον Ιούλιο του 1947 εκδιώχθηκε από το Πανεπιστήμιο και συνελήφθη μαζί με χιλιάδες άλλους και μεταφέρθηκε στην Ψυττάλεια και κατόπιν εκτοπίστηκε στην Ικαρία. Το Σεπτέμβριο κλήθηκε να υπηρετήσει στο στρατό ως έφεδρος αξιωματικός και το Νοέμβριο μετατέθηκε από το στρατόπεδο Χαϊδαρίου στο στρατόπεδο της Μακρονήσου.
Σύμφωνα με τα απομνημονεύματά του, δεν υπέστη διώξεις και βασανιστήρια μέχρι το Μάρτιο του 1948. Αργότερα, αρνούμενος πεισματικά και σθεναρά να υπογράψει «δήλωση», αντέτεινε στους βασανιστές του: «Έχω καθήκον να περισώσω την τιμήν της ελληνικής φιλοσοφίας». Το καλοκαίρι του 1948, συμπεριελήφθη από τους δεσμοφύλακές του στην ομάδα των λιγοστών «αμετανόητων». Παρέμεινε έγκλειστος στο στρατόπεδο της Μακρονήσου ως το 1950. Την περίοδο της δικτατορίας των Απριλιανών, αυτοεξορίστηκε στη Γαλλία. Ευρισκόμενος στο Παρίσι, απασχολήθηκε αρχικά ως συνεργάτης του γαλλικού Εθνικού Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών (Centre national de la recherche scientifique —CNRS). Στη συνέχεια. ο Δεσποτόπουλος δίδαξε ως καθηγητής στο πανεπιστήμιο Νανσύ ΙΙ (Université Nancy ΙΙ).
Έπειτα από τη Μεταπολίτευση εκλέχτηκε καθηγητής στην Πάντειο, διατελώντας μάλιστα πρύτανης του ιδρύματος την περίοδο 1978-1979.
Το 1978, ο Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος υπέστη δίωξη για την άρνησή του να δώσει θρησκευτικό όρκο ενώπιον του ανακριτή, όπου είχε κληθεί ως μάρτυρας, επικαλούμενος —ως χριστιανός ορθόδοξος— τη σχετική ρητή ευαγγελική απαγόρευση, αλλά και την επιστημονική ευσυνειδησία του. Καταδικάστηκε σε δεύτερο βαθμό το 1979, χωρίς ωστόσο να εκδικαστεί η υπόθεση. Η απολογία του στο Εφετείο Αθηνών (20 Σεπτεμβρίου 1979), όπως και το σχετικό υπόμνημά του στον ¶ρειο Πάγο, συνιστούν έως σήμερα ισχυρά νομικά κείμενα για την επιχειρηματολογία όσων εναντιώνονται στην ορκοδοσία. Εκ πεποιθήσεως πολέμιος της θανατικής ποινής, ο Δεσποτόπουλος αγωνίστηκε για την κατάργησή της στην Ελλάδα. Ως υπέρμαχος της ισότητας των δυο φύλων είχε εμπνευστεί και προτείνει ένα σύστημα για το σχηματισμό των ελληνικών επιθέτων, με το οποίο επιβίωνε η θηλυγονική σειρά μιας οικογένειας, δίπλα στην αρρεγονική.
Το 1989 ανέλαβε το χαρτοφυλάκιο του υπουργείου παιδείας στην κυβέρνηση Γρίβα και το 1990 στην κυβέρνηση Ζολώτα. Στο δημοψήφισμα του 2015 τάχθηκε υπέρ του ''Ναι''.
Διέμενε μόνιμα στην Αθήνα. Απεβίωσε στις 7 Φεβρουαρίου 2016, μια ημέρα πριν κλείσει την ηλικία των 103 ετών.
Ο Δεσποτόπουλος έχει τιμηθεί πολλές φορές, μεταξύ άλλων και από τους Προέδρους της Δημοκρατίας της Ελλάδας, Γαλλίας και Ιταλίας. Το 1984 εκλέχτηκε τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, της οποίας το 1993 ανέλαβε πρόεδρος. Επίσης, ήταν επίτιμος πρόεδρος της Ελληνικής Φιλοσοφικής Εταιρείας και μέλος διαφόρων ξένων ακαδημιών. Διετέλεσε πρόεδρος της Στέγης Παναγιώτη Κανελλόπουλου και πρόεδρος και επίτιμος πρόεδρος της Εταιρίας Φίλων Παναγιώτη Κανελλόπουλου. Το 1990 προτάθηκε από τον Ενιαίο Συνασπισμό (όπου μετείχε και το ΚΚΕ) για το αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας.
Ο Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος συνέγραψε πάνω από 30 βιβλία σχετικά με φιλοσοφικά, πολιτικά και ιστορικά θέματα. Σε αυτά αναδείκνυε τα μεγάλα ηθικά προβλήματα που ταλανίζουν την ανθρωπότητα, το ζήτημα της ελευθερίας και της συνεπούς βίωσής της σε προσωπικό επίπεδο. Στις επεξεργασίες του πρόβαλε την πρακτική πτυχή του φιλοσοφικού στοχασμού, την πραξιολογία όπως έλεγε, τη σύνδεση της θεωρίας με την ανθρώπινη δράση, την προσέγγιση της φιλοσοφίας με την κοινωνιολογία.
Μετά το θάνατό του, το Μάρτιο του 2016, το Πάντειο Πανεπιστήμιο αποφάσισε να ονομάσει μία αίθουσα προς τιμήν του.
