Η ψυχική μας υγεία σε προτεραιότητα στην εποχή του Covid-19

Οι ψυχολογικές επιπτώσεις της καραντίνας, την οποία πολλές χώρες που έχουν πληγεί από την πανδημία του κορωνοϊού παρατείνουν, συσσωρεύονται και ανησυχούν τους επαγγελματίες της ψυχικής υγείας.

Πρόσφατες έρευνες που δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό Lancet, ανέδειξαν αύξηση του άγχους και της κατάθλιψης στο γενικό πληθυσμό. Δεν έχουμε προετοιμαστεί ούτε εκπαιδευτεί για τις αλλαγές που καλούμαστε να κάνουμε για την διασφάλιση της υγείας μας και υπάρχει ελάχιστος χρόνος για την αφομοίωση των αλλαγών αυτών που αφορούν όρους ζωής.

Παράλληλα, οι έρευνες ανέδειξαν πως το άγχος και η κατάθλιψη που ενισχύονται λόγω της πανδημίας, αποδυναμώνουν το ανοσοποιητικό μας σύστημα και το καθιστούν ακόμη πιο ευάλωτο στον ιό.

Η βίαιη και αιφνίδια αποκοπή απ’ τις συνήθειες και τη ρουτίνα της καθημερινότητάς μας, μας φέρνει αντιμέτωπους με τους εαυτούς μας. Και αυτό συμβαίνει σε συνθήκες απομόνωσης, ως αντίμετρο για την προστασία τη δική μας και των άλλων, ως φόρος ζωής για την ασφάλεια μας.

Αρνητικά συναισθήματα όπως φόβος, άγχος, ανασφάλεια για το μέλλον, θλίψη, μοναξιά, ματαιότητα, απαισιοδοξία, θυμός ή ακόμα και πόνος, διακατέχουν έναν εντελώς υγιή άνθρωπο που καλείται να αντιμετωπίσει τον φόβο της νόσησης και να συνειδητοποιήσει την τρωτότητά του.

Εν μέσω καταιγισμού πληροφοριών και διάχυσης πανικού από τα ΜΜΕ, ο κίνδυνος, οι πιθανότητες έκθεσης στην επιδημία, ο πανδημικός της χαρακτήρας και η αίσθηση του «ανυπεράσπιστου», η αγωνία ενδεχόμενου θανάτου (του δικού μας ή των δικών μας ανθρώπων) και η αγωνία του «τι μέλλει γενέσθαι», συντελούν από μόνα τους το καθένα σε ψυχική επιβάρυνση του ατόμου.

Όλα αυτά μπορεί να φαίνονται τρομακτικά. Όμως αν συνειδητοποιήσουμε το βαθύτερο νόημα τους, ίσως αλλάξουμε οπτική. Χρειάζεται να αλλάξουμε κάποιες αντιλήψεις μας για τα πράγματα και τους τρόπους λειτουργίας τους. Για παράδειγμα, έχοντας την αντίληψη ότι αυτό που συμβαίνει δεν είναι μόνο δικό μας πρόβλημα, αλλά πανανθρώπινο, αποτελεί μια ερμηνεία που βοηθά τον εγκέφαλο να μην το προσωποποιήσει και να καταλαγιάσει το συναίσθημα του άγχους και της απόγνωσης. Επιπλέον, βοηθά στο να βγούμε από το μικρόκοσμο μας και γεννά νέες αντιλήψεις ενώ μειώνει την αίσθηση της μοναξιάς και του αβοήθητου.

Οφείλουμε να καλλιεργήσουμε και να διατηρήσουμε, όσο αυτό είναι εφικτό, εφόδια για να περιορίσουμε το ψυχικό κόστος στη σωματική και ψυχική μας υγεία, ενισχύοντας το ανοσοποιητικό μας σύστημα που αποδεδειγμένα βάλλεται από αρνητικά συναισθήματα.

 

1. Να δημιουργήσουμε μια νέα ρουτίνα στη νέα μας καθημερινότητα, την οποία θα ακολουθούμε χωρίς να αποκλίνουμε από τις προηγούμενες συνήθειές μας, την προετοιμασία των γευμάτων μας, τον επαρκή ύπνο, την ατομική μας φροντίδα και την καθαριότητα του χώρου μας.

2. Να φροντίσουμε τον εαυτό μας και, αν μένουμε με άλλους, να φροντίσουμε και τους γύρω μας.

3. Να διατηρηθούμε σε καλή φυσική κατάσταση, με φυσική άσκηση που αποδεδειγμένα βοηθά στη σωματική υγεία, ενισχύει το ανοσοποιητικό και μειώνει τα επίπεδα στρες στον οργανισμό. Η σωματική άσκηση σε συνδυασμό με την καλή διατροφή που αποτελείται από πολλά και μικρά γεύματα ενισχύουν θεαματικά το ανοσοποιητικό μας σύστημα.

4. Να ανακαλύψουμε τις δεξιότητες μας μέσω ενός χόμπι, κάνοντας δημιουργικά πράγματα που θα μας δώσουν ευχαρίστηση και ικανοποίηση και θα μας βοηθήσουν να καταπολεμήσουμε κάθε αγωνία, καθώς η δημιουργία και η τέχνη υπερβαίνουν τον φόβο σε όλες του τις διαστάσεις.

5. Να καταγράφουμε σε ένα τετράδιο τα όνειρα μας, τους στόχους μας και τα μέρη που θα θέλαμε να επισκεφτούμε μόλις η πανδημία παρέλθει. Μπορούμε να κατανοήσουμε τον εαυτό μας μόνο όταν γνωρίζουμε προς τα που κινούμαστε, τι ονειρευόμαστε για το μέλλον. Το νόημα στη ζωή, η συνάντηση με τον μελλοντικό εαυτό χρειάζεται μια βαθιά συναίσθηση για την ύπαρξή μας.

6. Να σχετιστούμε ουσιαστικά με τους συνανθρώπους μας. Από τη σχέση μας με τους άλλους απορρέει μία νέα διάσταση, ένας καινούριος εαυτός που αναδύεται και έρχεται πιο κοντά στον άλλον, με συμπεριφορές και τρόπους που το κάθε πρόσωπο περιέχει το άλλο, χωρίς να χάνει τη δική του θέση. Η ουσία της σχέσης είναι ότι στη συνάντηση αλλάζουν και τα δύο πρόσωπα. Η σχέση περιλαμβάνει πάντοτε αμοιβαία συν-αίσθηση που οδηγεί στην αμοιβαία επίδραση μέσα από τη συνάντηση, γράφει ο Rollo May. Μαθαίνω να δέχομαι τη θέση του άλλου και να βλέπω τον κόσμο και μέσα από τα δικά του μάτια. Η ομορφιά έχει τέσσερα μάτια αλλά πολλά διαφορετικά βλέμματα. Η αλήθεια είναι κοινή, όμως μπορεί να έρθει από πολλά διαφορετικά μονοπάτια. Μαθαίνω να περιέχω τον άλλον και να ανυψώνομαι μαζί του, κάνοντας τη ζωή μου να έχει αξία, μέσα από το συναίσθημα της αγάπης και της εμπιστοσύνης.

7.Να αξιοποιήσουμε το Διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για τηλεργασία, εκπαιδευτικούς λόγους, παρακολούθηση online σεμιναρίων και μαθημάτων, έρευνα για θέματα που μας ενδιαφέρουν, επικοινωνία και συντήρηση των κοινωνικών μας επαφών.

8.Να ενημερωνόμαστε με ψυχραιμία από έγκυρα μέσα πληροφόρησης για την πανδημία όπως από τον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας, τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας αλλά και τον Οικογενειακό μας Ιατρό, που είναι αρμόδιοι για την αξιόπιστη ενημέρωση του πληθυσμού όσον αφορά τα μέτρα προστασίας της σωματικής αλλά και της ψυχικής του υγείας και τις συστάσεις εμβολιασμού για να μειωθεί η ευαλωτότητα του.

Η πανδημία έχει προκαλέσει απομόνωση, απώλεια θέσεων εργασίας και οικονομική πίεση σε πολλές οικογένειες, με τις οργανώσεις αντιμετώπισης κρίσεων και τις υπηρεσίες πρόληψης αυτοκτονίας να δέχονται περισσότερες εκκλήσεις για βοήθεια. Όλοι έχουν, και μπορεί να συνεχίσουν να έχουν, επιπτώσεις στην ψυχική υγεία και ευημερία τους από την πανδημία.